Tεχνητή Nοηµοσύνη και ChatGPT: Οι νέοι δαίµονες της µεταµοντέρνας εποχής

Tεχνητή Nοηµοσύνη: Η χρήση της σε πολλαπλά πεδία, όπως η ιατρική και η εκπαίδευση.

Με το πρόσφατο παράδειγμα της προτροπής του γνωστού επιχειρηµατία, εφευρέτη και µηχανικού Έλον Μασκ για παύση στην ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών Τεχνητής Νοηµοσύνης ισχυρότερων του συστήµατος ChatGPT -4, στο προσκήνιο έρχονται τα εξής ερωτήµατα: Τι είναι τελικά αυτές οι νέες τεχνολογίες, πώς µπορούµε να επωφεληθούµε από αυτές, αλλά και ποιοι είναι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν όσον αφορά τη χρήση τους;

Η πρώτη µας αντίδραση είναι ένας εύλογος και µακροχρόνια καλλιεργηµένος φόβος για το άγνωστο· στο µυαλό µας έρχονται εικόνες µιας «επανάστασης ανθρωποειδών», όπως έχουν προκύψει ανά τα χρόνια από τη δηµοφιλή κουλτούρα των ταινιών και λογοτεχνικών έργων επιστηµονικής φαντασίας, όπου οι µηχανές αναπτύσσουν αυτό που ονοµάζουµε super-intelligence, δηλαδή υπερ-ευφυΐα, µια ικανότητα σκέψης που καταλήγει να υπερβαίνει την ανθρώπινη.

Αλλά τι είναι τελικά η Tεχνητή Nοηµοσύνη, πού µπορεί να µας φανεί χρήσιµη, τι θα έπρεπε να προσέχουµε και γιατί τη φοβόµαστε; Με απλά λόγια, τα εργαλεία Τεχνητής Νοηµοσύνης είναι προγράµµατα που συσσωρεύουν έναν τεράστιο αριθµό πληροφοριών τις οποίες µπορούν να χρησιµοποιούν για να απαντούν σε ερωτήσεις, καθώς και για να εκτελούν διάφορες «έξυπνες» λειτουργίες, όπως το να αυτοµατοποιούν επαναλαµβανόµενες εργασίες, να ερµηνεύουν εικόνες ή διαλόγους, να «βγάζουν» διαγνώσεις στην ιατρική ή να υποστηρίζουν βασικές επιστηµονικές έρευνες (Goodfellow et al, 2016). 

Οι τεχνολογίες Τεχνητής Νοηµοσύνης αναπτύσσονται ραγδαία και είναι όλο και πιο ακριβείς και ενηµερωµένες, µε αποτέλεσµα η χρήση τους να έχει ήδη λειτουργήσει επικουρικά σε πολλαπλά πεδία, όπως η ιατρική και η εκπαίδευση. 

Η πρωτοπόρα αυτή τεχνολογία (παρότι ακόµη πειραµατιζόµαστε µαζί της κινούµενοι σε αχαρτογράφητα νερά) είναι φανερό ότι µπορεί να αποτελέσει σταθµό κλειδί στο κίνηµα του εκπαιδευτικού προοδευτισµού. Σύµφωνα µε άρθρο των Kyoungwon Seo, Joice Tang, Ido Roll, Sidney Fels και Dongwook Yoon σχετικά µε την επίδραση της Τεχνητής Νοηµοσύνης στην αλληλεπίδραση εκπαιδευτή και εκπαιδευόµενου, οι νέες αυτές τεχνολογίες έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν δραστική υποστήριξη στην εκπαιδευτική διαδικασία, µε πιο αξιοσηµείωτη συνεισφορά εκείνη της ενσωµάτωσης συστήµατων προσωποποιηµένης µάθησης.

Για παράδειγµα, ένα εργαλείο Τεχνητής Νοηµοσύνης µπορεί να τροφοδοτηθεί µε πληροφορίες για τις ποικίλες µαθησιακές ανάγκες διαφορετικών µαθητών, για τους τρόπους εκµάθησης που ταιριάζουν καλύτερα µε αυτές τις ανάγκες, καθώς και να παράξει ένα προσωποποιηµένο πρόγραµµα ειδικά φτιαγµένο για να υποστηρίξει και να κατευθύνει τον εκάστοτε µαθητή.

Επιπλέον, τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης µπορούν να λειτουργήσουν συµπληρωµατικά στην εκπαιδευτική διαδικασία, όχι όµως να αντικαταστήσουν ολοσχερώς τον ρόλο του εκπαιδευτή. Να σηµειώσουµε ότι, στη µετά-Covid εποχή, οι διαδικτυακές τάξεις δεν τείνουν να αντικαταστήσουν τις φυσικές, κι αυτό γιατί ο ανθρώπινος παράγοντας διατηρεί πρωτεύουσα θέση στη µαθησιακή, κοινωνική και συµπεριφορική ανάπτυξη ενός νεαρού µαθητή.

Με τον ίδιο τρόπο τα νέα αυτά εργαλεία ενδέχεται να λειτουργήσουν επικουρικά για τους εκπαιδευτές, βοηθώντας τους στα πιο διοικητικά τους καθήκοντα, όπως στο να δηµιουργήσουν προσωποποιηµένα διαγωνίσµατα, να βαθµολογήσουν διαδικτυακές εξετάσεις µε ερωτήσεις κλειστού τύπου και να αυτοµατοποιήσουν επαναλαµβανόµενες διαδικασίες, προσφέροντάς τους έτσι περισσότερο χρόνο που θα µπορούσαν να αφιερώσουν σε εργασίες υψηλότερων απαιτήσεων (όπως η βελτιστοποίηση των εκπαιδευτικών προγραµµάτων ή ακόµα και η έµφαση στην ανάπτυξη της συναισθηµατικής νοηµοσύνης των παιδιών).

Σύμφωνα με έρευνα σχετικά με την Τεχνητή Νοημοσύνη στην εκπαίδευση, που χρηµατοδοτήθηκε από το Εθνικό Ταµείο Χρηµατοδότησης Φυσικών Επιστηµών της Κίνας (National Natural Science Foundation of China), παρότι οι νέες τεχνολογίες διαφαίνεται να έχουν στρατηγική αξία για την εκπαίδευση, η αναδιαµόρφωση των εκπαιδευτικών διαδικασιών και µοντέλων είναι πιθανό να προκαλέσει και αναδιαµόρφωση των κλασικών ρόλων εκπαιδευτικού και εκπαιδευόµενου, µε αποτέλεσµα η ίδια η διδασκαλία να χρειαστεί επαναπροσδιορισµό.

Ήδη, παρότι στην Ελλάδα η τεχνολογία αυτή δεν έχει ακόµα ενσωµατωθεί στα διδακτικά προγράµµατα, οι µαθητές και οι φοιτητές, ως digital citizens (ψηφιακοί πολίτες), έχουν αρχίσει να βασίζονται στην τεχνολογία AI και συγκεκριµένα στο πρόγραµµα ChatGPT για τη σύνταξη των εργασιών τους. Εδώ ελλοχεύει και ο µεγαλύτερος κίνδυνος: Λόγω της σχεδόν ανύπαρκτης επιµόρφωσης γονέων και καθηγητών στις νέες τεχνολογίες, αλλά και της καχύποπτης αντιµετώπισής τους, τα εργαλεία αυτά αποκτούν φύση απαγορευµένη, θεωρούνται εργαλεία απάτης και δαιµονοποιούνται. Εποµένως, οι µαθητές, ακολουθώντας την ανθρώπινη ανάγκη για εξερεύνηση του αγνώστου και ειδικά του απαγορευµένου, υιοθετούν τη στάση των µεντόρων τους και οδηγούνται σε κρυφή ή λανθασµένη χρήση των εργαλείων.

Τονίζεται, συνεπώς, η όλο και αυξανόµενη ανάγκη για ορθή εισαγωγή αυτών των καινούριων τεχνολογικών εργαλείων στην εκπαιδευτική διαδικασία, έτσι ώστε αυτό που τώρα κυκλοφορεί προς ελεύθερη χρήση να τεθεί υπό περιορισµούς και όρους µε σκοπό την καθοδηγούµενη χρήση.

athensvoice.gr